سال هاست كه از فولاد و انواع فلزات به دليل استحكام و دوام بالايي كه دارند براي ساخت لوله و انواع اتصالات فلزي استفاده مي شود. در اين مقاله قصد داريم درباره اتصالات لوله گاز فلزي صحبت كنيم.
چرا اتصالات لوله گاز فلزي حائز اهميت هستند؟
يكي از صفات آن ها اين است كه فولاد مقاومت بالايي در برابر حرارت دارد و اين ويژگي باعث شده است تا محبوبيت بيشتري در ساخت لوله ها و اتصالات كسب كند. لوله و اتصالات لوله گاز به طور گسترده اي در كاربري هاي صنعتي و خانگي مورد استفاده قرار مي گيرند كه برخي از كاربردهاي آن ها عبارت اند از: انتقال آب و گاز، سيستم هاي اطفاء حريق و غيره.
از آن جايي كه اتصالات فلزي به زنگ زدن تمايل دارند در ساخت آن ها از تركيب مواد ديگر هم استفاده مي شود تا دوامشان بيشتر شده و در برابر اكسيد شدن مقاومت بالاتري از خود نشان دهند.
اتصالات لوله گاز فلزي
درجه فولاد
هنگام خريد اتصالات فلزي بايد توجه داشته باشيد كه چه گِريد فولادي را خريداري مي كنيد. گريدهاي فولاد بسته به نوع كاربري متفاوت مي باشند. اتصالات بايد حتماً توسط سازمان هاي استاندارد درجه بندي شده باشند. بايد حتماً قطر داخلي اتصالات را بررسي كنيد تا متناسب با كاربري و نياز شما باشند.
مهم ترين اتصالات فلزي
اتصالات فلزي با توجه به فشار كاري سيستم و نوع لوله و شيرآلات به كار برده مي شوند. مهم ترين آن ها عبارت اند از: اتصالات سياه بدون درز (مانيسمان)، اتصالات سياه درزدار، اتصالات دنده اي گالوانيزه، اتصالات دنده اي سياه، اتصالات فشار قوي دنده اي، اتصالات فشارقوي ساكت ولد (Socket weld).
اتصالات مانيسمان
اين نوع از اتصالات فلزي به صورت جوشي متصل مي شوند و به همراه لوله مانيسمان و درزدار مورد استفاده قرار مي گيرد، همچنين آلياژ آن ها طبق استاندارد ASTM A234 WPB و استاندراد ابعادي آن طبق ASME B16.9 مي باشد كه در فرآيند ساخت آن ها از هيچ نوع درز جوشي استفاده نمي شود. اين اتصالات مناسب براي سيستم هاي دما و فشار بالا مي باشد. اتصالات مانيسمان در ضخامت هاي متفاوت از جمله اتصالات مانيسمان رده ۴۰،SGP و STD و… در بازار موجود مي باشند.
اتصال بدون درز (مانيسمان)
اتصالات فشار قوي
اتصالات فلزي فشار قوي داراي دو نوع دنده اي و ساكت ولد مي باشند. نوع دنده اي آن نسبت به اتصالات دنده اي گالوانيزه فشار و دماي بسيار بالاتري را تحمل مي كند. آلياژ ساخت اين اتصالات فلزي طبق استاندارد ASTM A105 و استاندارد ابعادي آن ها طبق ASME B16.11 مي باشد.
اين اتصالات در صنايع زيادي كاربرد دارد. اين اتصالات در صنايعي مانند كارخانه هاي صنعتي، صنايع بادي فشار بالا، صنايع هيدروليكي و صنايع نفت و گاز و پتروشيمي و ديگر صنايع مورد استفاده قرار مي گيرد. در صنايع نفت و گاز بيشتر از نوع اتصالات ساكت ولد استفاده مي شود.
انواع اتصالات فشار قوي
زانو ۹۰ درجه
زانو ۴۵ درجه
سه راه مساوي
سه راه تبديلي يا كاهنده
در پوش يا كپ
چهار راه فشار قوي
مغزي
تردولت
ولدولت
مهره ماسوره
اتصالات سياه درزدار
همانند اتصالات بدون درز يا مانيسمان، اين نوع از اتصالات فلزي به صورت جوشي به كار مي رود و تفاوت آن با مانسيمان در فرآيند ساخت آن ها مي باشد. اين اتصالات با استفاده از روش قالب و با درز جوش در بدنه آن ها ساخته مي شود كه مقاومت آن در برابر فشار و دما نسبت به اتصالات بدون درز بسيار پايين تر است.
اتصالات دنده اي گالوانيزه: اين نوع از اتصالات به صورت رزوه اي بوده و اتصال آن به لوله هاي گالوانيزه مي باشد، سطح اين اتصالات به صورت گالوانيزه بوده و مناسب براي مناطقي مي باشد كه رطوبت زيادي دارند و احتمال زنگ زدگي، اكسيد شدن و خوردگي آن بسيار بالا مي باشد.
مواد مورد استفاده در اتصالات فلزي
اتصالات فلزي لوله كشي از نظر متريال به سه دسته زير تقسيم بندي مي شوند:
۱. اتصالات فلزي استنلس استيل
۲. اتصالات فلزي كربن استيل (اتصالات سياه)
۳. اتصالات فلزي فولاد آلياژي
كاربرد اتصالات فلزي صنعتي
۱. اتصالات فلزي در خطوط نفت و گاز
۲. اتصالات فلزي در ساختمان
۳. اتصالات فلزي در صنايع غذايي و دارويي
۴. اتصالات فلزي در نيروگاه ها
۵. اتصالات فلزي در سيستم هاي آتش نشاني
۶. اتصالات فلزي لوله آب و فاضلاب
چطور يك اتصال فلزي را توصيف كنيم؟
وقتي شما سفارشي از اتصالات فلزي لوله را تهيه مي كنيد، توصيفتان از اتصالات مورد درخواست بايد اين گونه باشد:
فرضا زانويي ۹۰ درجه شعاع بلند يا سه راهي مساوي كربن استيل، سه راهي تبديلي و… به همراه مشخصات كامل شامل، استانداردهاي متريالي و ابعادي، قطرها، ضخامت ديواره اتصالات و…پس از آن مي توان فهميد دقيقاً به دنبال چه مي گرديد.
زانويي فلزي چيست؟
زانويي فلزي قطعه اي كليدي در سيستم هاي لوله كشي است و در انواع زانويي درزدار، زانويي مانيسمان، زانويي ساكت ولد و زانويي دنده اي توليد و به منظور تغيير جهت جريان در سيستم هاي لوله كشي مورد استفاده قرار مي گيرد.
اتصال زانويي فلزي
انواع زانويي فلزي از نظر متريال
زانويي فلزي از نظر متريال به انواع زانويي استنلس استيل، زانويي كربن استيل و زانويي فولاد آلياژي تقسيم بندي مي شوند.
تقسيم بندي زانويي فلزي از نظر زاويه
زانويي فلزي از نظر زاويه تغيير جهت جريان داراي زانويي ۴۵ درجه، زانويي ۹۰ درجه و زانويي ۱۸۰ درجه به صورت متداول، زانويي ۶۰ درجه، زانويي ۳۵ درجه و زانويي ۱۲۰ درجه به صورت موردي توليد و به بازار عرضه مي شود.
تقسيم بندي زانويي از نظر شعاع خم
براساس شعاع منحني، زانويي فلزي مي تواند به صورت زانويي شعاع بلند و زانويي شعاع كوچك تقسيم بندي شود.
در زانويي شعاع بلند، شعاع زانويي برابر است با 1/5 برابر قطر زانويي (R=1.5D) و در زانويي شعاع كوچك شعاع زانويي برابر با قطر زانويي (R=1D) مي باشد و بيشتر در فشارهاي كاري پايين و مكان هايي كه فضاي كافي وجود ندارد مورد استفاده قرار مي گيرد.
در نوع زانويي جوشي، زانويي كاهنده يا زانو تبديلي و در اصطلاح بازاري زانو شيپوري وجود دارد كه اندازه قطر سر كوچكتر ۱/۵ برابر كمتر از اندازه قطر سر بزرگتر است.
كاربرد زانويي فلزي چيست؟
زانويي فلزي نوعي از اتصالات فلزي لوله كشي محسوب مي شود كه ما بين دو لوله قرار مي گيرد. نقش عمده زانويي فلزي تغيير جهت جريان در زواياي مختلف است. ساده ترين راه به منظور اتصال لوله به زانويي فلزي روش جوشكاري است. اتصالات فلزي لوله كشي نسبت به ساير اتصالات فلزي صنعتي عمدتاً در سيستم هاي با فشار و دماي كاري بالا كاربرد دارند.